Inclusive Transition To Electromobility (ITEM) – Inkluzywne przejście na mobilność elektryczną

Rozwój elektromobilności dostarcza europejskim miastom pozytywnych skutków środowiskowych i
ekonomicznych. Pytanie jednak, na ile te skutki będą społecznie sprawiedliwe w zakresie dystrybucji
korzyści i kosztów przejścia na elektromobilnosć, uwzględnienia potrzeb konkretnych grup
społecznych, oraz zaangażowania poszczególnych podmiotów w procesy decyzyjne.

Projekt ITEM ma na celu zbadać ten problem z perspektywy gospodarstw domowych oraz polityki miejskiej, oraz
włączyć różne podmioty w rozwój elektromobilności w czterech miastach: Poznaniu (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza i Heksagon Research), Oslo (Transportøkonomisk institutt), Utrechcie (Utrecht
University) oraz Bristolu (University of Oxford).
Problem sprawiedliwości w odniesieniu do rozwoju elektromobilności zazwyczaj postrzegany jest
jako drugorzędny. Na przykład, programy badawcze, które zajmują się szerszym wpływem przejścia
na transport zero-emisyjny i angażują w badania szerokie grono interesariuszy skupiają się raczej na
„społecznej akceptacji” oraz „społecznej gotowości” technologii, a nie na sprawiedliwości społecznej.
Każda tego typu transformacja cechuje się jednak pewnymi założeniami i skutkami o charakterze
etycznym, które różnią się w zależności od tego, z czyjej perspektywy patrzymy. W projekcie ITEM
analizujemy przejście na elektromobilność i stopniowe społeczne i technologiczne ukorzenianie się
nowych rozwiązań pod kątem:
• sprawiedliwości dystrybucyjnej: jaki jest poziom dostępności nowych technologii oraz rozkład
zysków i kosztów płynących z ich wprowadzania?
• sprawiedliwości jako uznania: czyje potrzeby, wartości i możliwości są dostrzegane i brane
pod uwagę (lub nie) w tym procesie?
• sprawiedliwości proceduralnej: kto i w jakim stopniu ma szansę wpłynąć na formę i kierunek
transfomacji oraz zasady przechodzenia na elektromobilność?

Projekt opiera się na założeniu, że tylko dzięki kompleksowemu podejściu do zagadnienia
sprawiedliwości społecznej można przeciwdziałać wykluczaniu i uprzywilejowywaniu niektórych
aktorów, zbiorowości i miejsc z rozwoju elektromobilności, a także negatywnym i niekoniecznie
zamierzonym skutkom zachodzącej obecnie transformacji. Na przykład w Norwegii stwierdzono, że
polityka rozwoju elektromobilności promująca prywatne auta elektryczne może być sprzeczna z
celami miejskiej politykami rozwoju transportu publicznego, jakimi są podniesienie długości życia,
poprawa zdrowia publicznego i bezpieczeństwa poprzez odejście od transportu prywatnego.
Dzięki ścisłej współpracy z twórcami polityk oraz dostarczycielami usług mobilności, projekt bierze
pod uwagę różne środki transportu, indywidualne i współdzielone, pod kątem trzech ww. wymiarów
sprawiedliwości społecznej, porównując procesy rozwoju elektromobilności w Oslo, Utrechcie,
Bristolu i Poznaniu. Celem projektu jest wprowadzenie zmiany w politykach oraz usługach
elektromobilności w przestrzeni miejskiej, ich implementacji i realizacji, po to, aby ścieżki rozwoju
elektromobilności były nie tylko krótsze, ale też bardziej sprawiedliwe.
W każdym z czterech miast biorących udział w projekcie prowadzone są analizy danych zastanych
oraz badania jakościowe – wywiady z gospodarstwami domowymi oraz przedstawicielami sektora
publicznego, a także warsztaty badawcze z różnymi interesariuszami. Dodatkowo w Poznaniu i Oslo
tworzone są modele i scenariusze możliwych ścieżek rozwoju elektromobilności, a w samym Poznaniu
zostanie dodatkowo zrealizowany sondaż geoankietowy.
Projektem kierują: Lars Böcker (TOI, lider konsorcjum), Tim Schwanen (University of Oksford), Dick
Ettema (Utrecht University), Aleksandra Lis (UAM) i Filip Schmidt (Heksagon).

Projekt “Inkluzywne przejście na mobilność elektryczną” o numerze 2020/02/YHS4/00078 jest finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu ERA-NET UAC, który otrzymał dofinansowanie na podstawie Umowy Finansowej nr 875022 w ramach Programu finansowania badań naukowych i innowacji Unii Europejskiej Horyzont 2020.